Thủ tướng Phạm Văn Đồng viết: “Hồ Chủ tịch là người Việt Nam, Việt Nam hơn người Việt Nam nào hết. Ngót ba mươi năm bôn tẩu bốn phương trời, Người vẫn giữ thuần túy phong độ, ngôn ngữ, tính tình của người Việt Nam. Ngay sau khi trở về nước, gặp Tết, Người không quên mừng tuổi đồng bào hàng xóm và quà bánh cho trẻ em, tuy chi có mấy đồng xu, nhưng cũng bọc giấy hồng đơn cẩn thận, tươm tất”.
Những bài thơ chúc Tết hằng năm của Bác, cũng là quà mừng tuổi của Người cho nhân dân ta như vậy. Bọc trong giấy hồng đơn là tấm lòng Người. Bác làm thơ đâu chỉ vì Tết, đâu chỉ vì thơ. Mà vì những điều lớn hơn thơ và Tết nữa. Đây là vì lòng tôn trọng các truyền thống tốt đẹp của nhân dân, và để kêu gọi nhân dân đi lên con đường cách mạng.
Mấy lời thành thật nôm na
Vừa là kêu gọi, vữa là mừng Xuân
Bác rất không thích ai tán và tán dương thơ Bác. Có lần Bác đã nói, đại ý: “Bác làm thơ là để tuyên truyền, có bài được, có bài không, sao bài nào các chú cũng khen hay tất cả?”. “Lão phu nguyên bất ái ngâm thi”. “Ngâm thơ ta vốn không ham”. Cái ham, cái “ham muốn tột bậc” của Bác đâu phải là thơ, mà là hạnh phúc cho nhân dân, độc lập, thống nhất cho Tổ quốc. Vì thế, hôm nay tôi muốn đứng về phía ấy để nói về những bài thơ chúc Tết của Người.
Những bài thơ chúc Tết hằng năm của Bác, cũng là quà mừng tuổi của Người cho nhân dân ta như vậy. Bọc trong giấy hồng đơn là tấm lòng Người. Bác làm thơ đâu chỉ vì Tết, đâu chỉ vì thơ. Mà vì những điều lớn hơn thơ và Tết nữa. Đây là vì lòng tôn trọng các truyền thống tốt đẹp của nhân dân, và để kêu gọi nhân dân đi lên con đường cách mạng.
Mấy lời thành thật nôm na
Vừa là kêu gọi, vữa là mừng Xuân
Bác rất không thích ai tán và tán dương thơ Bác. Có lần Bác đã nói, đại ý: “Bác làm thơ là để tuyên truyền, có bài được, có bài không, sao bài nào các chú cũng khen hay tất cả?”. “Lão phu nguyên bất ái ngâm thi”. “Ngâm thơ ta vốn không ham”. Cái ham, cái “ham muốn tột bậc” của Bác đâu phải là thơ, mà là hạnh phúc cho nhân dân, độc lập, thống nhất cho Tổ quốc. Vì thế, hôm nay tôi muốn đứng về phía ấy để nói về những bài thơ chúc Tết của Người.
Trở lại với ý trên của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, xin mời các bạn đọc một, đôi bài thơ, đoạn văn Bác từng viết lúc bôn ba nơi hải ngoại.
Nhũng bài thơ bằng chữ Hán, trong nhà lao Tưởng Giới Thạch:
Mai khôi hoa khai hoa hựu tạ
Hoa khai hoa tạ lưỡng vô tình
Hoa hương thấu nhập lung môn lý
Hương tại lung nhăn tố bết bình.
Nhà thơ Nam Trân đã dịch:
Hoa hồng nở, hoa hồng lại rụng
Hoa tàn hoa nở thảy vô tình
Hương hoa bay thấu vào trong ngục
Kể với tù nhân nỗi bất bình
Hay như bài:
Ngục trung cựu phạm nghênh tân phạm
Thiên thượng tịnh vân trục vũ vân
Tịnh vũ phù ván phi khứ liễu
Ngục trung lưu trú tự do nhân
Anh Nam Trân dịch:
Trong lao tù cũ đón tủ mới
Trên trời mây tạnh đuổi mây mưa
Mây mưa mây tạnh bay đi hết
Còn lại trong tù khách tự do
Thực là thơ của muôn đời.
Hoa khai hoa tạ lưỡng vô tình
Hoa hương thấu nhập lung môn lý
Hương tại lung nhăn tố bết bình.
Nhà thơ Nam Trân đã dịch:
Hoa hồng nở, hoa hồng lại rụng
Hoa tàn hoa nở thảy vô tình
Hương hoa bay thấu vào trong ngục
Kể với tù nhân nỗi bất bình
Hay như bài:
Ngục trung cựu phạm nghênh tân phạm
Thiên thượng tịnh vân trục vũ vân
Tịnh vũ phù ván phi khứ liễu
Ngục trung lưu trú tự do nhân
Anh Nam Trân dịch:
Trong lao tù cũ đón tủ mới
Trên trời mây tạnh đuổi mây mưa
Mây mưa mây tạnh bay đi hết
Còn lại trong tù khách tự do
Thực là thơ của muôn đời.
Từ khóa tìm kiếm nhiếu: những bài thơ của hồ chí minh
