Phê bình cái xã hội phân chia ra giai cấp thời ấy là thơ của Phạm Nguyễn Du (1740-1786):
Nhĩ đống nhĩ lương thủ khả quý
Dân cao dân cốt tối kham ai
(Kèo của người, cột của người kể cứng đáng quý
Nhưng mỡ của dân, xương của dân lại rết đáng thương)
Và phê bình cái xã hội ấy bằng vũ khí, chính là cuộc nổi dậy Tây Sơn “lấy của nhà giàu chia cho nhà nghèo” như trong lời Hịch Tây Sơn của vua Quang Trung “áo vải cờ diều” “kéo cùng dân ra khỏi chốn lầm than”, “giúp dân dựng nước”.
Ôn lại một chút sử xưa ấy để ta thấy cái ánh sáng xã hội chủ nghĩa ngày nay đến trên miền Nam Tổ quốc, là ánh sáng đầu tiên sau bao thế kỷ đau thương và vất vả. Không phải thống nhất, xã hội chủ nghĩa đến thì cơn đau thôi tức khắc. Có khi còn phải trải qua những cơn vật vã khác!
Dẫu là Chúa cứng sinh tứ ruột máu
Ta đẻ ra đời sao khỏi những cơn đau.
Nhĩ đống nhĩ lương thủ khả quý
Dân cao dân cốt tối kham ai
(Kèo của người, cột của người kể cứng đáng quý
Nhưng mỡ của dân, xương của dân lại rết đáng thương)
Và phê bình cái xã hội ấy bằng vũ khí, chính là cuộc nổi dậy Tây Sơn “lấy của nhà giàu chia cho nhà nghèo” như trong lời Hịch Tây Sơn của vua Quang Trung “áo vải cờ diều” “kéo cùng dân ra khỏi chốn lầm than”, “giúp dân dựng nước”.
Ôn lại một chút sử xưa ấy để ta thấy cái ánh sáng xã hội chủ nghĩa ngày nay đến trên miền Nam Tổ quốc, là ánh sáng đầu tiên sau bao thế kỷ đau thương và vất vả. Không phải thống nhất, xã hội chủ nghĩa đến thì cơn đau thôi tức khắc. Có khi còn phải trải qua những cơn vật vã khác!
Dẫu là Chúa cứng sinh tứ ruột máu
Ta đẻ ra đời sao khỏi những cơn đau.
Nhưng đây là cơn vật vã để sinh hạ một niềm vui lớn lao, một xã hội công bằng lý tưởng. Và lý tưởng chúng ta đâu có phải chỉ là “lấy của nhà giàu chia cho nhà nghèo” như Hịch Tây Sơn mơ tưởng. Mục đích của chúng ta là xây nên một Tổ quốc phú cường phồn thịnh ở đấy mọi người đều có thừa phần ấm no hạnh phúc của mình.
Marx nói ở Tuyên ngôn: “Chủ nghĩa cộng sản không tước bỏ của ai cái quyền chiếm hữu những sản phẩm xã hội cả, chủ nghĩa cộng sản chỉ tước bỏ quyền dùng sự chiếm hữu ấy để nô dịch lao động của người khác”. Chúng ta còn rất xa mới đến được chủ nghĩa cộng sản. Xây một Tổ quốc Việt Nam thống nhất trong xã hội chủ nghĩa là mục tiêu chúng ta ngày nay. Đấy là việc làm của Hội nghị Hiệp thương vừa qua. Đấy cũng là mơ ước của người chiến sĩ ngã xuống đầu năm nay ở Buôn Mê Thuột. Và hơn nữa, đấy cũng là nguyện vọng của người năm 1930 treo lên ngọn cờ búa liềm ở Xô-viết Nghệ An hay ngọn cờ đỏ sao vàng đầu tiên năm 1940 tại Khởi nghĩa Nam Kỳ. Chúng ta thống nhất trong thời gian và trong lịch sử.
Hôm nay tôi muốn tìm một chỗ nào đó, để từ đấy đứng nhìn ra Tổ quốc. Hoặc từ chót Cà Mau. Hay từ sườn núi Pác Bó. Dưới một gốc cây thông Yên Tử. Dưới chân Lăng Bác, hay là trên trọng điểm Trường Sơn. Nhưng cho dù đứng ở chỗ nào, thậm chí ngay từ trong phòng tôi, thì tôi cũng thấy cái màu hồng của đất nước trong kỷ nguyên xã hội chủ nghĩa và thống nhất ấy.
Nếu bây giờ là ngày, thì mặt trời soi ta là mặt trời chiến thắng:
Ta ra đi từ nền văn minh trên lưu vực sông Hồng
Cả dân tộc bay theo hình chim Lạc
Nhưng cho đến nay ta mới thực giống mặt trời ta trên những trống đồng
Chiến thắng ấy là vầng dương Tổ quốc
Nếu lúc ấy là đêm thì vầng trăng soi ta là trăng rằm của thống nhất, đoàn viên:
Ôi năm nào nửa vầng trăng anh cách trở nữa trăng em
Đến sông núi cũng chia làm hai nữa.
Nay Tổ quốc đã rằm. Cơn hội ngộ
Người đoàn viên mà dân tộc cũng đoàn viên
Mặt trời chiến thắng và mặt trăng thống nhất đoàn viên kia làm cho Tổ quốc chói ngời và mỗi một tâm hồn Việt Nam đều ngời chói.
Từ khóa tìm kiếm nhiếu: thơ kháng chiến
