Ngày nay, khi nhìn hàng nghìn xe chạy, nhìn xe pháo hành quân, ta nhớ lúc phải gùi thồ. Đã có lúc chỉ đưa lên hàng chục lít xăng mà phải hy sinh hàng chục mạng người dưới bom đạn địch. Ngày nay khi hàng trăm khẩu pháo ta gầm trời nhả đạn, nhớ lúc phải cắt cả lưỡi một con gà, nuôi kín dưới hầm. Ngày nay ta hạ cả những quãng rừng mở lối cho xe đi, nhớ khi “đi không dấu, nấu không khói, nói không tiếng”, một người qua phải lấy ni-lông lót bước chân mình, lấy tay khỏa lại lá rừng cho không còn dấu vết! Câu chuyện 15 năm của lúc mở đường! 15 năm! Cũng là dài lâu, mà cũng là chớp mắt!
Dài lâu nếu đem so với tóc trên đầu của các đồng chí ở Trường Sơn bây giờ đốm bạc, nhưng so với hàng vạn cây số đường xuất hiện như một sự thần kỳ, thì quả là chớp mắt, chứ sao! Nếu ta biết rằng con đường không chỉ là con đường nữa! Từ chỗ chỉ là một lối mòn giao thông, chi viện, nó đã thành tuyến hành lang chiến lược của Tổ quốc! Chúng ta hành quân qua đấy, lại còn tiêu diệt địch ở đấy, xuất kích ngay từ đấy. Và ngày nào trên đất nước Việt Nam còn địch, thì nhiệm vụ ấy vẫn đang còn. Nhưng thời gian, thời gian…
Thế đó mà một nhiệm vụ mới cũng đã xuất hiện ngay rồi. Tôi nhớ lần ấy, ở binh trạm miền Tây Quảng Bình, sau buổi chiều đi xem trọng điểm, tối về đồng chí Đại tướng hàn huyên cùng cán bộ. Đồng chí nói qua công việc: “Có thể chặn con sông kia lại làm hồ nuôi cá không? Các cậu có ai biết làm thủy lợi không? Những cánh rừng nguyên sinh ấy, chỗ nào ít bị đánh, nên khoanh lại một khoảng, để sau này nghiên cứu động, thực vật chứ?”. Thế đấy, thế đấy, rồi nơi hàng triệu cây rừng bị bom Mỹ đốt cháy thui, sẽ xuất hiện các nông trường, các lâm trường. Chỗ chúng gieo bom thì ta gieo hạt. Nơi các đồng chí ta xưa ngã xuống vì một cơn sốt rét, thì ngày nay là nơi các đoàn y dược đi tìm thuốc, nghiên cứu các cây rằng!
Trên con đường xưa kia chỉ có người chiến đấu đi qua, thì sẽ có các nhà địa chất, các nhà y học, các nhà sử học, các nhà ngôn ngữ học đi tiếp. Con đường hiện thực sẽ thành con đường lãng mạn nữa, ngày mai khi các nhà thơ đến đấy làm thơ, những người yêu đi du ngoạn. Tôi còn nhớ một bài thơ của chính ủy Đặng Tính đọc ở Đoàn bộ Ybài thơ nói đến những thành phố giữa Trường Sơn, những học viện giữa Trường Sơn, và những buổi nghe hòa nhạc cổ điển giữa Trường Sơn.
Từ khóa tìm kiếm nhiếu: bài thơ bốn câu
